Hành trình và Tầm nhìn của Bà Phạm Thị Kiều Oanh: Kiến tạo giá trị nông sản Việt

1. Giới thiệu về Bà Phạm Thị Kiều Oanh

Phạm Thị Kiều Oanh là Nhà sáng lập và Giám đốc điều hành Công ty CP Sinh thái Ruộng Rươi – Rueco. Từ năm 2017, bà đã tiên phong triển khai mô hình sản xuất lúa – rươi, một mô hình hoàn toàn mới tại Việt Nam kết hợp giữa nông nghiệp truyền thống và bảo vệ đa dạng sinh học tự nhiên .

Trước khi khởi nghiệp với Rueco, bà từng làm việc tại nhiều vị trí lãnh đạo trong các tổ chức phi chính phủ và quốc tế; đồng thời còn là sáng lập viên Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phục vụ Cộng đồng (CSIP), góp phần thúc đẩy doanh nghiệp xã hội tại Việt Nam  .

2. Khởi nghiệp với ruộng rươi: Từ đam mê tới hành động

2.1 Nỗi trăn trở với thực phẩm bẩn

Bản thân là một người từng bị tiểu đường thai kỳ, bà Oanh nhận thức sâu sắc về thực phẩm ảnh hưởng tới sức khỏe. Bà đặt câu hỏi: “Tại sao không canh tác lúa sạch để chính mình và cộng đồng được hưởng lợi?”. Đây là động lực để bà bắt đầu với mô hình nông nghiệp tử tế.

2.2 Cánh đồng lúa – rươi tiên phong

Năm 2017, bà Oanh triển khai dự án lúa – rươi tại Kiến Thụy (Hải Phòng) và Tứ Kỳ (Hải Dương), nơi trước đây, rươi sống trong môi trường tự nhiên và lúa chỉ dùng làm thức ăn chăn nuôi  .

Quy trình vận hành:

Lúa – rươi trồng một vụ/năm, không dùng phân hóa học – thuốc trừ sâu.

Rươi là “chứng nhận sống” cho ruộng sạch.

Thu hoạch lúa – rươi, trả trấu, rơm để nuôi rươi năm sau; duy trì đất đai bền vững .

2.3 Thách thức & khuyến khích nông dân

Vụ đầu tiên thu khoảng 8 tấn lúa; bà Oanh hỗ trợ nông dân mua vép gấp đôi giá thị trường nhằm khuyến khích họ chuyển đổi  . Thành quả đạt được sau đó là động lực để bà mở rộng mô hình tới nhiều vùng trồng.

3. Xây dựng thương hiệu Rueco – Đưa sản phẩm Việt tới thị trường

3.1 Danh mục sản phẩm đa dạng

Rueco mở rộng từ gạo ruộng rươi sang các dòng chế biến như chả rươi, nem rươi, rươi kho, bên cạnh các sản phẩm từ gạo như gạo tím thảo dược, kẹo lạc, bánh truyền thống  .

3.2 Thương mại hóa và xuất khẩu

Cuối 2017, Rueco mang gạo ruộng rươi tham dự hội chợ nông sản Nhật Bản. Sản phẩm nhận được phản hồi rất tích cực – “tôi chưa bao giờ ăn hạt gạo nào thơm và ngon đến thế”  . Mặc dù chưa thể xuất khẩu chính thức, đây là minh chứng uy tín về chất lượng.

4. Gắn kết cộng đồng & bảo tồn đa dạng sinh học

4.1 Hỗ trợ nông dân bản địa

Rueco hợp tác cùng 59 hộ dân bản Bướt (Vân Hồ, Sơn La) triển khai canh tác hữu cơ đạt chuẩn PGS từ 2019, với các loại đậu, vừng bản địa, và hỗ trợ họ làm du lịch sinh thái homestay  .

Tại Giộc Sâu (Cao Bằng), Rueco giúp phát triển vùng nguyên liệu gạo bản địa, đồng thời bảo tồn loài vượn Cao Vít quý hiếm bằng cách đưa nông nghiệp sinh thái vào đời sống sinh kế cộng đồng  .

4.2 Bảo tồn văn hóa ẩm thực Việt

Ruột chiến lược dài hạn của bà Oanh là duy trì và phát triển các sản phẩm truyền thống như bánh gio, bánh gai, chè lam, kẹo vừng… – kết hợp tinh tế giữa phương thức chế biến cổ truyền và tiêu chuẩn VSATTP hiện đại  .

5. Tầm nhìn tương lai và giá trị của “sự tử tế”

5.1 Làm nông nghiệp bằng sự tử tế

Bà Oanh khẳng định Rueco tái định vị là doanh nghiệp dẫn đầu trong chế biến và phân phối các sản phẩm sinh thái, dựa trên nền tảng “thực phẩm sạch – thực phẩm lành – truy xuất nguồn gốc – tử tế với cộng đồng”  .

5.2 Mở rộng mạng lưới cộng đồng

Hiện Rueco đã hợp tác với hơn 200 điểm bán, trong đó có các chuỗi thực phẩm sạch uy tín như Sói Biển, Bác Tôm, Ecofood…  . Số hộ liên kết từ mức 5 ban đầu đã tăng lên 40, minh chứng cho sự lan tỏa tích cực của mô hình.

6. Di sản của một hành trình đầy tử tế

Hành trình của bà Phạm Thị Kiều Oanh là minh chứng cho sức mạnh của đam mê, kiên trì và tư duy phát triển bền vững. Bà không chỉ tạo ra mô hình nông nghiệp sạch – lúa rươi tiên phong mà còn kiến tạo một hệ sinh thái giá trị cho nông sản bản địa Việt, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa ẩm thực truyền thống ra cộng đồng trong và ngoài nước.

Điều đáng trân trọng là việc bà đặt chữ “tử tế” – không chỉ trên sản phẩm, mà còn trong cách chăm sóc nông dân, bảo vệ thiên nhiên và gìn giữ bản sắc văn hoá. Đây chính là tầm nhìn bền vững mà bất cứ doanh nghiệp nông nghiệp nào cũng cần hướng tới.